Η έκδοση αυτής της Αντίθεσης συμπίπτει με τα 100 χρόνια της ίδρυσης του ΣΕΚΕ/ΚΚΕ. Είναι, επομένως, συνακόλουθο ότι μέρος της αρθρογραφίας της θα είναι αφιερωμένο σε αυτή την επέτειο• όχι με πνεύμα επετειακό, αλλά σε μια προσπάθεια να δούμε με οπτική κριτικής τη διαδρομή που διάνυσε το κόμμα της εργατιάς και των εκμεταλλευόμενων από το κεφάλαιο και τον ιμπεριαλισμό, όπως κατάφερε να κατοχυρωθεί στις συνειδήσεις του λαού μας, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη τους σε χρόνια πολέμου και τρομοκρατίας. Εμπιστοσύνη που αποδείχτηκε με το αίμα και τις θυσίες όχι μόνο κομμουνιστών, αλλά και δημοκρατών που ένιωσαν να δικαιώνονται τα σκιρτήματά τους για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και πολέμους. Εμπιστοσύνη που σε μεγάλο βαθμό χάθηκε στα μεταπολεμικά χρόνια από την πολιτική που ακολούθησε αυτό το κόμμα.

Η πορεία αυτή κάθε άλλο από ευθύγραμμη υπήρξε. Με ταλαντεύσεις, αλλά και αποφασιστικότητα απέναντι στον ταξικό εχθρό, δημιούργησε πολιτικά γεγονότα που σηματοδότησαν την ταξική πάλη της χώρας μας, παράλληλα όμως και με λάθη και ανακολουθίες που δεν επέτρεψαν να ευοδωθεί ο ποθητός στόχος της κατάληψης της εξουσίας, αν και δόθηκε η ευκαιρία, κατά βάση από λάθη της ηγεσίας του που δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στις διαθέσεις των μελών του, αλλά ούτε και στη θέληση των εργατικών και λαϊκών μαζών. Η μετεξέλιξή του σε ρεφορμιστικό κόμμα από μια περίοδο και μετά, προφανώς δεν ερμηνεύεται με προσωπικές αναφορές στα ηγετικά κλιμάκια ούτε έγινε μέσα σε μια νύχτα.

Την αναζήτηση των πολιτικών αιτιών της μετεξέλιξής του από επαναστατικό υποκείμενο σε ρεφορμιστικό συμπλήρωμα του αστικού πολιτικού σκηνικού ανιχνεύει το άρθρο του Σ. Χατζησάββα, παρακολουθώντας την αντιπαράθεση της επαναστατικής με τη ρεφορμιστική γραμμή που διατρέχει τις πολιτικές αποφάσεις του ΚΚΕ και που το οδήγησαν σήμερα να αναζητά την αναγνώρισή του από το αστικό σύστημα ως σταθερό στήριγμα της ομαλότητας, της ενδυνάμωσης της κοινοβουλευτικής λειτουργίας και του αφοπλισμού του ανατρεπτικού εργατικού συνδικαλισμού. Σε αυτό το τεύχος δημοσιεύεται το Α΄ μέρος που αφορά την περίοδο 1956-1989.

Στη σημερινή περίοδο, όπου το ζήτημα του πολέμου επιστρέφει στην επικαιρότητα δημιουργώντας νέα ερωτήματα που εν μέρει οφείλονται στα σύγχρονα πολιτικά δεδομένα στην παγκόσμια σκακιέρα, αλλά σε μεγάλο επίσης ποσοστό προκύπτουν ακριβώς από την ήττα του κομμουνιστικού κινήματος που επέτρεψε το θόλωμα των πεπραγμένων των κομμουνιστικών κομμάτων σε ανάλογες παλιότερες εποχές, αναφέρεται το άρθρο «Η στάση του ΚΚΕ και της Αριστεράς στο ζήτημα του πολέμου το πρώτο μισό του 20ού αιώνα».

Τέλος, την αρθρογραφία για τα 100χρονα του ΚΚΕ συμπληρώνει το άρθρο για την ΟΚΝΕ, συμβάλλοντας στην κατανόηση μιας περιόδου που συνήθως δεν αναφέρεται και που έδωσε τη δυνατότητα στο ΚΚΕ να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τα αριστερά και προοδευτικά στρώματα της νεολαίας, που βίωναν την πιο στυγνή εκμετάλλευση και αναζητούσαν διέξοδο στο «όνειρο» μιας άλλης κοινωνίας, αντιστεκόμενα στον εκμεταλλευτικό ρεαλισμό που τους πρόσφερε ο καπιταλισμός και οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Το άρθρο αυτό αποτέλεσε και θέμα συζήτησης για τους νεολαίους που συμμετείχαν στις διήμερες εκδηλώσεις στο Γράμμο.

Στο τεύχος αυτό δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε σε ζητήματα της επικαιρότητας, έτσι όπως τα προκρίνουν οι κυρίαρχοι του συστήματος, αλλά και οι εκφράσεις της ταξικής πάλης που, πατώντας σε ένα ανίσχυρο και με αποδυναμωμένη την κομμουνιστική κατεύθυνση κίνημα, επιτρέπουν την ανάδυση αδιέξοδων και ιστορικά ηττημένων πολιτικών. Πολιτικές που ανδρώνονται πάνω σε λογικές αυτόκλητων τιμωρών και υλοποίησης αυτοδιαχειριζόμενων νησίδων στον καπιταλισμό, συμβαδίζοντας εντέλει με τα ρεφορμιστικά μεταβατικά προτάγματα που οι σύγχρονοι νεορεφορμιστές πλασάρουν. Θα λέγαμε ότι υπάρχει η ανάγκη μίας συστηματικής αντιπαράθεσης με τις δυνάμεις της αναρχίας και αντίκρουσης των θέσεών της, καθώς ο χώρος αυτός αποτελεί σήμερα «χώρο υποδοχής» ενός αξιόλογου δυναμικού, κυρίως νεολαίας, που στρέφεται προς αυτόν με βάση την υποχώρηση και την ήττα του εργατικού, επαναστατικού κομμουνιστικού κινήματος αλλά και την ένταση του αντικομουνισμού από τη μεριά των δυνάμεων του συστήματος.

Έτσι, το κείμενο του Δ. Μάνου αναφέρεται στις συνέπειες που είχαν τα μνημόνια στην εργατική τάξη, αλλά και τις αναπτυξιακές ονειρώξεις της αστικής τάξης, αλλά και του ΚΚΕ, από άλλη αφετηρία.

Παρακολουθώντας τη σύγχυση που επικρατεί στο κίνημα μετά την υποχώρηση-ήττα του κομμουνιστικού κινήματος, προσπαθούμε να… ξεδιαλύνουμε το «μυστήριο» του Ρουβίκωνα, απέναντι στον οποίο ο Μητσοτάκης δείχνει «ανήσυχος» για την ασφάλεια του κόσμου του, ενώ η κυβέρνηση δείχνει συγκαταβατική ως προς τη «διέξοδο» που αυτός προσφέρει. Μια διέξοδος που δεν μπορεί, όμως, να διαχωριστεί από το ρεφορμισμό, γιατί ουσιαστικά αποτελεί έναν πιο «αγωνιστικό» αποπροσανατολισμό για κομμάτια της νεολαίας που αναζητούν τρόπους να αντισταθούν.

Επίσης, ανοίγουμε το ζήτημα της εθνικής ανεξαρτησίας, το οποίο αποκτά ιδιαίτερη σημασία στη σημερινή φάση της έντασης της εξάρτησης της χώρας από τους ιμπεριαλιστές, αλλά και της ανάδειξης εθνικιστικών θέσεων. Ο ορίζοντας της ανεξαρτησίας για το λαό μας και η προοπτική της αντιιμπεριαλιστικής πάλης είναι άρρηκτα δεμένα με την πάλη της εργατικής τάξης ενάντια στους εκμεταλλευτές της.

Τέλος, το κείμενο με τίτλο «Αυτοματισμός και εργασία» καταπιάνεται με το ζήτημα που έχει ανοίξει τα τελευταία χρόνια, ειδικά στις πλέον ανεπτυγμένες ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις, σχετικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τις συνέπειες που τη συνοδεύουν. Πρόκειται για μια συζήτηση με μεγάλο εύρος, που περιλαμβάνει ζητήματα επιστήμης, οικονομίας, πολιτικής, στρατηγικής ακόμα και φιλοσοφίας και ηθικής. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι εξελίξεις στους τομείς των υπολογιστών και ειδικά η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και του διαδικτύου, που μεταβάλουν την καθημερινή ζωή με σχετικά έντονους ρυθμούς. Η βάση τους βρίσκεται στη βάση της κοινωνίας, δηλαδή στην παραγωγή και τις μεταβολές που συντελούνται εκεί. Άλλωστε, βασική πλευρά της εξέλιξης των μηχανών ήταν και παραμένει η σχέση τους με τον καθοριστικής σημασίας νόμο του φθίνοντος μέσου ποσοστού κέρδους της καπιταλιστικής παραγωγής.